Xırdabuynuz valideynlərinin xeyirxah və itaətkar bir oğlu idi və heç vaxt evdən uzaqa gedməmişdi. Amma o gün belə olmadı.
Hər zamanki kimi səhər günəşli idi, quşlar mahnı oxuyurdu. Ancaq tezliklə güclü bir külək qalxdı. Həmən vaxtı kiçik bir budağla oynayan Xırdabuynuz, birdən onunla birlikdə qalxdı və fırlandı …
Bu qasırğa nə qədər davam etdi, böcək bilmirdi. Qorxudan vaxtın izini itirdi. Özünə gələndə artıq külək yox idi. Külək uçdu və kifayət qədər oynadı, sakitcə qamışlarda uyudu. Qamışlar küləyə tanış idi. Tanımadığımız tək şey Xırdabuynuzun düşdüyü vəziyyət idi.
Etdiyi ilk şey evini tapmaq idi. Uzaq və ya yaxın, amma bir yerdə olmalı idi! Amma ev heç bir yerdə deyildi. Xırdabuynuz çox əsəbi idi. Sürünərək bir az çırpındı və yüksək səslə dedi:
– Əzizim, əziz evim! Haradasan? Səni tapa bilmirəm. Mən neyniyim?
Böcəyin səsini dolğun ayı balası eşitdi.
“Evinizin harada olduğunu bilirəm” dedi.
Böcək ayıya dostcasına baxdı və onun arxasınca süründü. Kiçik ayı böcəyi səliqəli bir yuvaya apardı.
– Xeyr, ayı balası, bura mənim evim deyil, bura kiminsə yuvasıdır, – Xırdabuynuz dedi.
– Təsüf…, – ayı balasının kefi pozuldu. – Mən düşündüm ki, belə yaraşıqlı bir ev belə gözəl bir böcəyin evi ola bilər.
Kədərli böcək yolunu davam etdi və tülkü ilə rastlaşdı.
– Nə üzüldün, böcək? – tülkü soruşdu.
– Evimi itirdim, – Xırdabuynuz dedi. – Evimi çox sevirəm və çox darıxıram.
“Evinizin harada olduğunu bilirəm” dedi tülkü.
Və böcək tülkünün arxasınca süründü. Tezliklə tülkü böcəyin tanımadığı bir yerdə dayandı.
– Bax, nə gözəl evdir! – dedi tülkü. – Bura mütləq sənin evindir, beləsini hec görməmişəm.
– Xeyr, tülkü, bu bir yuvadır. Və mənim evim deyil – böcək susdu. – Evim tamam başqadır.
Xırdabuynuz yolunu davam etdi. Ancaq sonra o qədər güclü bir külək əsdi ki, böcək fırlanaraq irəliyə qaçan böyük bir yarpağı möhkəm tutmaq məcburiyyətində qaldı.
Külək sakitləşəndə yarpaq yerə düşdü. Xırdabuynuz başnı qaldırıb gördükü evinin yanındadır.
– Mənim evim nə yuvadır, nə də cüxür. Mənim evim ağac kötüyüdür. Və bu dünyanın ən yaxşı evidir, – deyə qışqırdı.
Ağacda oturan yaşlı bayquş dedi:
– Hər kəs üçün evi ən yaxşı, ən doğmadır! Ev, səni səbirsizliklə gözləyən bir yerdir!