Nağıllar

Payızın son ayı idi. Soyuqlar düşmüşdü. Tez-tez gaһ yağış, gaһ da qar yağırdı. Qurdun neçә gün idi әlinә ov keçmirdi. Bәrk acımışdı. Qurd bir gün yemәyә bir şey tapmaq üçün sәһәrdәn axşama qәdәr ora-buranı sümsündü, şәr çağı gәlib bir kәndin kәnarına çıxdı. O, itlәrin gözünә görünmәmәk üçün, qısıla-qısıla yeriyib, dörd …

Biri var idi, biri yox idi, bir kənddə balaca bir qız var idi.

Biri varmış, biri yoxmuş, bir keçi varmış. Keçinin üç balası varmış. Birinin adı Şəngülüm, birinin adı Şüngülüm, o birinin də adı Məngülüm.

Lap qədimlərdə balaca bir siçan balası var idi. Onun bir güzgüsü var idi. Bu güzgü sadə güzgü deyildi, sehrli idi. Kim bu güzgüyə baxsa idi, özünü böyük və qüvvətli görərdi. Siçan balası da həmişə öz sehrli güzgüsünə baxar, ona elə gələrdi ki, o elə doğrudan da dünyada tayı bərabəri olmayan …

Baharda keçi ilə çəpiş otlaqda otlayırdı. Onlar hər yerə ikisi birlikdə gedir, qoca keçi çalışırdı ki, çəpiş üçün elə yerlər axtarıb tapsın ki, orada zərif, dadlı tər otlar olsun. Onlar otlaqdakı bütün otları qırpıb yeyəndən sonra qoca keçi çəpişə dedi: – Sən dayan burada, mən gedib yaxşı bir otlaq yeri …

Yuvada yeddi siçan var idi. Gecə olan kimi siçanlar yuvalarından şıxıb ora-bura qaçışmağa, hər yeri axtarmağa başdıyırdılar. Yaxşı gizlədilməmiş, ağzı yaxşı örtülməmiş şeyləri iyləyib tapır, dadına baxır, gəmirirdilər. Ev sahibəsinin qış üçün hazırladığı təknədəki pendirə başlarını soxur, dolçadakı ayrandan içir… Başlarını vurmamış heç nə qoymurdular! Bir dəfədə də siçanlar ev …

Ayı bulaqdan doyunca su içib kənarda oturdu. Donquldanıb dedi! – Ay canım, nə yeyim. Birdən balaca bir Qarışqa görüb sevindi. -Hə, səni yeyəcəyəm. Qarışqa qorxdu, tez yarpağın altında gizləndi. Ayı yarpağı qaldırıb Qarışqanı götürdü. Qarışqa soruşdu: – Məni neyçün yemək istəyirsən? – Səni də, bütün ailəni də yeyəcəyəm. – Siz …

Biri vardı, biri yoxdu, bir qarı vardı. Bu qarının bir balaca nəvəsi vardı. Nəvə o qədər balaca idi ki, ona Cırtdan deyərdilər. Bir gün Cırtdan gördü ki, qonşu uşaqları meşəyə oduna gedirlər, gəlib nənəsinə dedi: -Ay nənə, uşaqlarla oduna mən də gedəcəyəm. Qarı uşaqları çağırıb hərəsinə bir parça yağ yaxmacı …

Uzun müddət davam edən müharibə insanları, heyvanları, otları, ağacları, çiçəkləri, hətta silahların özlərini də bezdirmişdi. Günlərin bir günü silahlar bir yerə toplaşıb, qərara aldılar: – Biz, daha heç kəsi öldürməyəcəyik! – Bəs, insanlar bizə əmr etsələr, onda necə? Axı, onlara sözsüz itaət etməliyik?! – bapbalaca bir tapança utana-utana xəbər aldı. …

Ana-sıgırçın  Bala-sıgırçını uçmağı öyrədirdi. Bala çox balaca idi. O hələdə zəif və bacarıqsız qanad vururdu. Özünü havada saxlıya bilməyib, o yerə yıxıldı və əzildi. Bala hərəkətsiz uzanıb, yazıq yazıq cikkildəyirdi. Ana-sıgırçın çox narahat idi. O Bala-sıgırçının üstündə uçub, bərkdən cikkildəyirdi və bilmirdi necə ona kömək etsin. Bala-sıgırçını yoldan keçən bir …