Nizami “Simnarın Dastanı”nda Sənətkarın Taleyi

Nizami Gəncəvi “Simnarın dastanı” əsərində yaşadığı cəmiyyətdə saray və sənətkar problemini qaldırmış, sənətə münasibət və sənətkarın taleyi ilə bağlı acı həqiqətlərdən söz açmışdır. Əsərdə Neman şahın özü üçün qəsr tikdirmək istəyi və mahir sənətkar Simnarın taleyi vasitəsilə sənətkarın cəmiyyətdəki mövqeyi və zalım hökmdarların qəddarlığı təsvir olunur.

Neman şah özü üçün möhtəşəm bir qəsr tikdirmək istəyir və bu işi mahir sənətkar Simnara tapşırır. Simnar gecə-gündüz çalışaraq gözəl, tayı-bərabəri olmayan bir imarət ucaldır. Neman şah bu misilsiz gözəlliyə malik olan Xavərnəq qəsrinə heyran qalır və Simnardan soruşur:

– Bu qəsrdən daha gözəl bir qəsr tikə bilərsənmi?

Simnar cavab verir ki, əgər şah istəsə, bundan qat-qat gözəl bir saray tikə bilər. Lakin bu cavab Neman şahın qəlbində qısqanclıq və qorxu oyadır. O, öz-özünə deyir ki, əgər Simnarı buraxsa, o, başqası üçün daha da möhtəşəm bir imarət tikəcək. Bu fikirlə Neman şah Simnarı tikdiyi qaladan atıb öldürməyi əmr edir.

Bu hadisədən çıxan nəticə çox ibrətamizdir:

Yanar bir atəşdir hər hakim, hər şah,
Ondan uzaq olan çəkməz, aman, ah.

Nizami bu hadisə vasitəsilə zalım hökmdarların kəskin tənqidini edir. Neman şah şöhrətpərəst, xain və qəddar bir hökmdardır. Sənətin və sənətkarın qədrini bilməyən şah, günahsız bir insanı – mahir sənətkar Simnarı öldürməklə öz xislətindəki eybəcərliyi açıb göstərir.

“Simnarın dastanı” əsəri vasitəsilə Nizami sənətkarın cəmiyyətdəki zəif mövqeyini, zalım hökmdarların qəddarlığını və sənətin qiymətinin necə unudulduğunu təsvir edir. Bu əsər oxuculara sənətkarın taleyi və cəmiyyətin ona münasibəti ilə bağlı dərin düşüncələr təqdim edir.

ardını sesli qulaq asın