Payızda yarpaqlar niyə rəngini dəyişir

Payız — ilin xüsusi fəsillərindən biridir. Yay bitəndə havalar sərinləyir, günəş əvvəlki kimi güclü parlamır və ağaclar qışa hazırlaşmağa başlayır. Ən gözə çarpan hadisə isə yarpaqların rəng dəyişməsidir. Yaşıl yarpaqlar sarı, narıncı, qırmızı və bənövşəyi olur. Parklar və meşələr əsl nağıla çevrilir!

Yaşıl köməkçi — xlorofil

Yay boyu yarpaqlar yaşıl olur, çünki onların içində çoxlu xlorofil var. Xlorofil günəş işığını tutur və onu enerji halına çevirir. Demək olar ki, xlorofil ağac üçün “günəş batareyası”dır.

Payızda günəş işığı azalır, günlər qısalır və hava soyuyur. Bu səbəbdən ağac daha çox enerji istehsal edə bilmir. Ona görə də xlorofil yavaş-yavaş yarpaqlardan yox olur.

Gizli rənglər

Yaşıl piqment azaldıqca biz yarpağın içində gizlənən başqa rəngləri görməyə başlayırıq:

• Karotinoidlər — yarpaqları sarı və narıncı edir.

• Antosianlar — qırmızı və bənövşəyi rəng qatır.

Bu rənglər sanki sehrli karandaşlardır: yayda görünməz olur, amma payızda ortaya çıxırlar.

Ağaclar niyə yarpaqlarını tökür?

Ağaclar qışı keçirmək üçün yarpaqlarını tökür. Qışda günəş və su az olur, yarpaqlar isə çoxlu enerji tələb edir. Ona görə də ağac onları “söndürür” və yerə buraxır. Ağac isə yazadək dincəlir.

Uşaqlar üçün nəticə

Payızda yarpaqların rəngi dəyişir, çünki ağaclar qışa hazırlaşır. Bu, onların gücünə qənaət etmə üsuludur. Bizim üçün isə təbiətin möcüzəsidir — parklar və meşələr rəngli bir nağıla çevrilir.